با وجود اهمیت فراوان تاریخ اهل‌بیت (علیهم‌السلام) در شناخت معارف و عمل به آموزه‌های دینی، حتی شماری از پژوهندگان نیز شناخت وافی از این حوزه معرفتی ندارند و داده‌های تاریخی آنان درخور تأمل است. از این‌رو، طرح جامع اهلبیت‌‌شناسی تاریخی در «شورای علمی» مؤسسه به تصویب رسید با هدف دستیابی به توصیف و تحلیل درست تاریخ زندگانی اهل‌بیت (علیهم‌السلام) با استفاده از فرآورده‌ها و فشرده آخرین پژوهش‌های مربوط به تاریخ اهلبیت (علیهم‌السلام)، توسط پژوهشگران و اساتید خودِ این حوزه معرفتی. جامعه هدف نیز فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی علاقمند به آگاهی تاریخی، به ویژه در سطح بین‌الملل هستند.

این طرح مشتمل بر 14 دوره تخصصی آموزشیِ کوتاه‌مدت، ویژه تحلیل تاریخی زندگانی هر یک از معصومین (علیهم‌السلام) و 2 دوره مقدماتی «منبع‌شناسی تاریخ اهل‌بیت (علیهم‌السلام» و «روش‌شناسی تحلیل تاریخی می‌باشد. این دوره‌های آموزشیِ کوتاه‌مدت در حال حاضر تنها به صورت مجازی (آنلاین) برگزار می‌شود.

با توجه به محدودیت زمانی دوره‌ها، حجم مطالب و مباحث قابل ارائه در هر دوره اندک است و تکمیل مباحث با عطف توجه به نیازهای زمان، ما را ناگزیر از گزینش موضوعات و ارائه آن در دوره‌های متعدد و متوالی می‌کند که با شماره‌های  (1)، (2) و ... از هم متمایز می‌شوند.

این دوره، سومین دوره «فاطمه‌شناسی با رویکرد تاریخی» و پنجمین حلقه از حلقات «اهل‌­بیت­شناسی تاریخی» است که به صورت آنلاین برگزار و موضوعاتی که در آن بررسی و تحلیل می‌شود، کامل‌کننده مباحث تاریخی دو  دوره نخست است. در این دوره به تحلیل تاریخی پاره‌ای از مهم‌ترین رویدادهای زندگانی و نیز برخی ابعاد سیره‌ای حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها پرداخته می‌شود.

این دوره مشتمل بر موضوعات زیر است که هر یک توسط اساتید و پژوهشگران تاریخ اهل‌بیت ع ارائه می‌شود.

1.     «تحلیل تاریخی رویدادهای پس از رحلت پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله تا احراق بیت»

آیت‌الله محمدهادی یوسفی غروی

واپسین لحظات عمر پیامبر گرامی اسلام چگونه سپری شد و در برهه زمانی رحلت تا خاکسپاری ایشان چه رویدادهایی، چگونه و چرا رخ داد؟ سپاه اسامه چه زمانی و چگونه تجهیز و اعزام شد و تا زمان بازگشت آن چه رویدادهایی در مدینه اتفاق افتاد؟ در این بازه زمانی، حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها و امام علی علیه‌السلام چه فعالیت‌هایی داشتند؟ ماجرای غصب فدک، هجوم به بیت، احراق بیت و صدمات وارده بر حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها در چه زمانی و چگونه روی داد و صحنه‌پردازان و کنشگران این صحنه چه کسانی بودند؟

بررسی و تحلیل تاریخی رویدادهای این برهه زمانی و پاسخ به پرسش‌هایی از این‌دست، توسط استاد گرانقدر، حضرت آیت‌الله یوسفی غروی از صاحب‌نظران حوزه تاریخ اسلام و دارای تألیفات گرانسنگی همچون «موسوعة التاریخ الاسلامی» ارائه خواهد شد. تحلیل‌های ایشان می‌تواند به درک دقیق‌تری نسبت به حوادث این بازه زمانی بینجامد.

2.     «تحلیل تاریخی رویدادهای پس از احراق بیت فاطمه سلام‌الله علیها تا شهادت و تدفین»

دکتر محمدرضا جباری

بنا بر تصور رایج، هجوم به بیت و احراق منزل حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها در روزهای نخست پس از رحلت پیامبر اتفاق افتاده است اما بنا بر گزارش‌ها و شواهد و قرائن تاریخی زمان دقیق هجوم و احراق پس از بازگشت جیش اسامه به مدینه است. مهمترین حادثه و پیامد این ماجرا، ورود صدمات جسمی و روحی فراوان به حضرت فاطمه س بود اما درباره وضعیت جسمانی ایشان در بازه زمانی از احراق تا شهادت، چه گزارش‌ها و شواهد تاریخی متقنی وجود دارد؟ افزون بر این، چه رویدادهای دیگری در این برهه اتفاق افتاد؟ لحظات واپسین عمر حضرت چگونه سپری شد؟ آیا وصیت‌نامه‌ای از ایشان وجود دارد؟ رحلت حضرت، تجهیز، تکفین، نماز، تشییع و تدفین ایشان چه زمانی و چگونه انجام شد؟ محل خاکسپاری ایشان کجاست و در بین آراء و اقوال موجود، کدام از اعتبار تاریخی بیشتری برخوردار است؟

ارائه این بحث و تحلیل تاریخی رخدادهای این برهه بر عهده جناب استاد دکتر جباری (حفظه الله) می‌باشد. ایشان از اساتید و پژوهشگران برجسته و نام‌­آشنای حوزه تاریخ اهل­‌بیت (ع)، رئیس گروه علمی تاریخ اسلام در مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) و دارای آثار و مقالات علمی پژوهشی فراوانی هستند.

3.     «پژوهشی در تاریخ فدک از آغاز تا پایان قرن سوم»

حجت‌الاسلام محمدامین پور امینی

یکی از رویدادهای مهمی که در پس از رحلت پیامبر (ص) رخ داد، مصادره اموال اهل‌بیت بود که در این میانه، فدک از جایگاه ممتازی برخوردار است. تاریخ فدک را به دو دوره پیش از فتح و پس از فتح می‌توان تقسیم کرد. دوره دوم نیز به دو برهه زمانی پیش از هبه و پس از آن تقسیم می‌شود. بازه زمانی پس از هبه نیز به  دو مقطع «پیش از غصب» و «پس از غصب» قابل تقسیم است. رویدادهای مهم و پرسش‌هایی که در هر یک از این ادوار تاریخی وجود دارد که در این مبحث کنکاشی صورت می‌گیرد تا پاسخی برای آن از مدارک و منابع معتبر فراهم کرد. پاره‌ای از این پرسش‌ها عبارت‌اند از:

موقعیت جغرافیایی، مساحت، نوع درختان و محصولات آن و عواید سالیانه فدک چه بود؟ مالک حقیقی یا حقوقی آن پیش از فتح که بود؟ در چه تاریخی و چگونه فتح شد و چه شد که پیامبر ص آن را به فاطمه س هبه کرد؟ چه اسناد، مدارک و شواهد تاریخی دالّ بر این بخشش وجود دارد؟ فاطمه س پیش از غصب، چه بهره‌برداری و استفاده‌ای از این ملک انجام می‌داد؟ فدک چه‌زمانی، چگونه، چرا و توسط چه کس یا کسانی غصب شد و برای این امر چه مدارک و شواهدی وجود دارد؟ غاصبان چه دفاعیه‌هایی از خود دارند؟ کنش‌ها و واکنش‌های خاندان پیامبر (حضرت فاطمه س و امام علی ع و...) در قبال غصب فدک چه بود؟ آیا فاطمه س در وصیتنامه خود درباره مجموعه دارایی‌ها به‌ویژه فدکِ غصب‌شده چیزی فرموده است؟ سرنوشت فدک در ایام خلفای سه‌گانه و در زمان خلافت امام علی ع چه شد؟ ائمه بعدی تا زمان غیبت صغری چه مواجهه و موضعی در برابر فدک داشتند؟ فرجام باغ فدک چه شد؟

این بحث توسط مدرس و پژوهشگر حوزه، کارشناس تاریخ اهل‌بیت، استاد حجت‌الاسلام محمدامین پورامینی مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد.

4.     «سبک زندگی حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها»

دکتر صدیقه شاکری

یکی از محورهای مهم بررسی زندگانی حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها، محور سیره و سبک زندگی ایشان است که خود فروعات و شاخه‌های متعددی دارد. پیوندی که سیره با تاریخ دارد، ربط و نسبت این موضوع را با رویکرد تاریخی دوره نشان می‌دهد. بی‌تردید ارزش سیره‌ای که با مطالعات سندشناسانه و اعتبارسنجی منابع اصطیاد شده است ،بسی فزون‌تر از سیره‌ایست که از پشتیبانی تحلیل تاریخی بی‌بهره است.

آنچه در ذیل عنوان سبک زندگی حضرت سلام‌الله‌علیها در این دوره مدّ نظر است، سیره خانوادگی ایشان است که در سه محور اساسی خانه‌داری، همسرداری و تربیت فرزند قابل مطالعه و بررسی است.

استاد و پژوهشگر محترم تاریخ اهل‌بیت، سرکار خانم دکتر صدیقه شاکری، معاون پژوهش جامعه‌الزهرا سلام‌الله‌علیها به ارائه این مباحث خواهند پرداخت.

5.     «میراث علمی حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها»

دکتر سیدمحمد طباطبایی یزدی

یکی از حوزه‌های مهم در خصوص شخصیت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها میراث علمی آن حضرت است. شناخت و معرفت جایگاه حضرت صدیقه بدون آشنایی با میراث برجای مانده از ایشان معرفتی ناقص و نادرست بلکه غیر ممکن است. این میراث علمی گرانبها را که می‌توان بر آن عنوان «تراث السیدة الزهراء علیها‌السلام» نام نهاد، عمدتاً در سه بخش اصلی قابل پی‌گیری است: اول آنچه درباره آن حضرت و تاریخ و سرگذشت و فضایل ایشان تدوین شده است؛ دوم آنچه با عنوان مصحف فاطمه (س) از آن یاد می‌شود و سوم میراث حدیثی و روایی آن حضرت است که می‌توان با قدری مسامحه از آن به «مسند فاطمة الزهراء سلام‌الله علیها» تعبیر کرد. در این مبحث به تببین این موضوعات پرداخته می‌شود.

این بحث توسط دکتر سید محمد طباطبایی یزدی، دکترای مذاهب کلامی و استاد حوزه و دانشگاه و رئیس بنیاد محقق طباطبایی ره ارائه می‌شود که افزون بر تدریس، به تحقیق و تصحیح متون نیز مشغول‌ هستند و دستی در نسخه‌شناسی و کتاب‌شناسی دارند.

6.     «حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها و مسأله جانشینی پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله»

دکتر سید علیرضا عالمی

در این گفتار سعی خواهد شد با هدف‌گذاری تمدنی، ورود حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها به مسأله جانشینی پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله در سه بخش، چیستی، چرایی و چگونگی اندیشه ایشان مورد توجه قرار گیرد. در دو گفتار نخست به آسیب‌شناسی مطالعات فاطمی و اهمیت مسأله جانشینی از منظر حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) پرداخته می‌شود. چیستی اندیشه حضرت در زمینه جانشینی، چرایی طرح آن از سوی حضرت و چگونگی (ماهیت، ربط و مناسبات) اندیشه ایشان در مسأله جانشینی از مهمترین سرفصل‌های این موضوع هستند که درخور پژوهش و بررسی‌اند.

این بحث توسط دکتر سید علیرضا عالمی، استادیار تاریخ تمدن اسلامی و مدیر گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ارائه می‌شود.

7.     «حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها و وهابیت»

دکتر علی‌اکبر روستایی

مسأله گراميداشت شعائر اسلامي از جمله اموري است كه در آموزه‌هاي قرآني مورد توجه بوده و به مثابه عاملي در جهت تقواي قلب مؤمنان شمرده شده است. از جمله مصداق‌هاي شعائر ديني، بزرگداشت شخصيت‌هاي ويژه در صدر اسلام از منظر مذاهب اسلامي است، شناخت اين بزرگان افزون بر فراهم نمودن امكان الگو پذيري از آنان و زمينه‌سازي تعالي ارزش‌ها، نگاه مذاهب اسلامي را درباره آنان هويدا ساخته و يافته‌هاي نوي پژوهشي در پي دارد. يكي از افراد شاخص در صدر اسلام حضرت فاطمه سلام الله عليها است. بر اساس احاديث نبوي ايشان از جايگاه بالايي برخوردار است. در ميان مذاهب اسلامي نيز علاوه بر مقام شامخ اين بانو نزد شيعيان، توده اهل سنت نيز براي ايشان جايگاه والايي قائل‌اند چنان‌چه «مالك بن انس» پيشواي فرقه مالكي و عالمان ديگر، هيچ فردي را برتر از حضرت زهرا سلام الله عليها نمي‌دانستند. اما در اين بين نگاه جريان وهابيت به ايشان متفاوت است، و به طور كلي ديدگاه آنان درباره آن حضرت در چهار بخش خلاصه مي‌شود، نخست: بيان فضائل، دوم: انكار فضائل، ‌سوم: اهانت به ايشان، چهارم، دفاع از دشمنان حضرت زهرا سلام الله عليها. بنابراين تبيين موارد ياد شده افزون بر زمينه‌سازي درباره شناخت بهتر از نگرش وهابيان نسبت به آن حضرت، موجب وحدت و تقريب ساير مذاهب اسلامي در عرصه نخبگاني مي‌گردد.
این بحث توسط استاد حوزه و دانشگاه، دکتر علی‌اکبر روستایی بیان خواهد شد که متخصص مباحث امامت و وهابیت هستند و در این زمینه آثار علمی‌پژوهشی ارزشمندی دارند.

بعد از این دوره شما می­‌توانید به اهداف ذیل نائل شوید:

1. درک چگونگی و چرایی رویدادهای پس از رحلت پیامبر ص تا شهادت حضرت فاطمه س
2. تحلیل موضع حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها در مسأله جانشینی پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله
3. آشنایی با تاریخ فدک در سه قرن نخست و تحلیل رویدادهای مربوط به آن
4. دریافت سبک زندگی حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها در همسرداری، فرزندداری و خانه‌داری
5. آگاهی از میراث علمی حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها
6. شناخت دیدگاه وهابیت درباره حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها و نقد و بررسی آن
7. باز شدن افق­­های پژوهشی نوین.

• این دوره، به صورت آنلاین برگزار می‌شود.
• برای این دوره دستِ­‌کم 20 جلسه 30 دقیقه‌­ای در نظر گرفته شده است.
• کلاس‌های این دوره از شنبه تا پنج‌شنبه، طی 3 هفته متوالی برگزار خواهد شد.
• پنج‌شنبه‌­ها اساتید طی یک جلسه مستقل به پرسش‌­ها پاسخ گویند.
• روزهای جمعه کلاس­ برگزار نمی­‌شود.
• دوره در تاریخ شنبه 18 آذر 1402 (25 جمادی‌الاولی 1445 ق – 9 دسامبر 2023 م)، رأس ساعت 18 به وقت تهران شروع خواهد شد به مدت 60 تا 90 دقیقه.

شرایط ثبت‌نام

تنها شرط ثبت‌نام در دوره، تعهد اخلاقی به شرکت منظم در دوره است.

گرچه همه دوره‌های تخصصی اهل‌بیت‌شناسی تاریخی برای مخاطبان خاص حوزوی و دانشگاهی تدارک دیده شده، اما شرکت عموم علاقمندان آزاد است و هیچ محدودیت سنی، صنفی، ملیتی، مذهبی و جنسیتی برای ثبت‌نام و شرکت در این دوره‌ها وجود ندارد.

نحوه ثبت‌نام در دوره

برای ثبت‌نام به ترتیب مراحل زیر را انجام دهید:

• • 1) وارد میز کار خود در سایت مؤسسه علمی فرهنگی پرسمان شوید:
  • 2) برای ورود به میز کار میبایست در سایت عضو باشید و یا ثبت نام کنید.
  • 3) لینک ورود به سایت پرسمان https://porsemanonline.com/login/
  • 4) پس از ورودد به میز کار روی گزینه «ثبت‌نام در دوره فاطمه‌شناسی (3)» کلیک کنید. صفحه جدیدی برایتان باز می‌شود.
  • 5) در کادری که ظاهر می‌شود تمام اطلاعات درخواستی را به طور دقیق وارد کنید. سپس روی گزینه «ثبت نهایی دوره» کلیک کنید تا فرایند ثبت‌نام شما در دوره به پایان برسد.

  با تکمیل فرایند ثبت‌نام دوره، می‌توانید به میزکار خود برگردید یا به صفحه ویژه دوره فاطمه‌شناسی 3 منتقل شوید.

 نحوه شرکت در کلاس

• پس از طی مراحل بالا می‌توانید در زمان شروع دوره و موعد مقرّر، در کلاس شرکت کنید.
• برای شرکت در کلاس کافیست به «میز کار دانش‌پژوه» خود در سایت مؤسسه بروید. گزینه «ورود به کلاس» به میز کار شما افزوده شده است. با کلیک روی این گزینه، به محیط کلاس هدایت می‌شوید.
• فضای کلاس در پلتفرم و نرم‌افزار SKYROOM قرار دارد.
• در محیط کلاس، از طریق فضای چت می‌توانید نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.
• ارتباط شرکت‌کنندگان محترم با اساتید از طریق پشتیبان کلاس انجام می‌شود.
• پشتیبان، پرسش‌های مخاطبان را گردآوری و خدمت اساتید دوره ارائه خواهد کرد.
• هر یک از اساتید پس از پایان مباحث اصلی خود، طی یک یا چند جلسه به پرسش‌های مخاطبان پاسخ خواهند گفت.

آزمون

شرکت در آزمون پایان دوره، اختیاری است.

آزمون، به صورت آنلاین و یک هفته پس از پایان دوره برگزار می‌شود.

سؤالات آزمون چهارگزینه‌ای و از محتوای ارائه شده توسط اساتید دوره است (به‌جز جلسات پرسش‌وپاسخ)

کسانی که در آزمون شرکت نکرده‌اند یا نمره لازم را کسب نکرده‌اند نیز می‌توانند درصورت دارا بودن شرایط لازم، گواهینامه دریافت کنند.

شرایط دریافت گواهینامه:
1) شرکت منظم دست‌کم در 80 درصد جلسات
2) پرداخت هزینه چاپ گواهینامه و ارائه رسید آن
• گواهینامه به دو صورت الکترونیکی و چاپی ارائه می‌شود.
• گواهینامه الکترونیکی رایگان است و صدور گواهینامه چاپی، 50 هزار تومان هزینه دارد.
• گواهینامه حداکثر 15 روز پس از اتمام دوره صادر می‌شود و روی میز کار دانش‌پژوه در سایت بارگذاری می‌شود.
• متقاضیانِ گواهینامه چاپی باید پس از پرداخت هزینه آن، رسید را برای پشتیبان دوره بفرستند.

هر گونه پرسش، ابهام و اشکال درباره کلیت این دوره، سایت، نحوه ثبت‌نام، نحوه ورود به کلاس و… داشته باشید می‌توانید از طرق زیر با پشتیبان دوره در میان بگذارید. دوستان ما می‌کوشند تا هیچ پرسشی و تماسی و پیامی، بی‌پاسخ نماند و در کم‌ترین زمان ممکن و به‌نحو احسن جواب داده شود.

1.ایمیل مؤسسه: ac.cu@gmail.com

2. واتس‌آپ پشتیبان: 989334914141+
3. ایتای پشتیبان: 989334914141+
4. تلفن ثابت: 982537701522 + (بین ساعت 15 تا 20)

خواهشمندیم پیشنهادات و انتقادات خود را با ما در میان بگذارید تا دوره‌های بعدی را با کیفیت بهتری ارائه کنیم.

برگزاری دوره‌های تخصصی اهل‌بیت‌شناسی تاریخی، افزون بر هزینه زمان و نیروی‌انسانی، هزینه‌های مالی قابل‌ توجهی برای مؤسسه در بردارد. با توجه به عدم وابستگی مؤسسه به افراد و نهادهای دولتی یا غیر دولتی از یک‌سو و هزینه‌های سنگین برگزاری این دوره‌ها و کم‌بضاعتیِ ما از دیگر سو، نیازمند همکاری و مشارکت مالیِ شما عزیزان برای تداوم طرح «اهل‌بیت‌شناسی» و ارتقای کیفیت همه‌جانبه آن هستیم. عزیزانی که تمایل به مشارکت دارند می توانند از طریق گزینه بالا مبالغ موردنظر خویش را پرداخت نمایند یا از طرق زیر واریز/حواله کرده و رسید آن را به پشتیبان دوره ارسال کنند.
شماره کارت: 6037998158331487
شماره حساب: 0327060667006
شماره شبا: IR940170000000327060667006
به نام : سید غلام عباس نقوی - بانک ملی

مشارکت در هزینه های دوره